Wat als de centrale doelstelling van de procesorde - de waarheid leidend - door de rechters als bewakers van die procesorde, wordt opgeofferd aan de privacy. Wie bewaakt de bewakers?
Een alternatief voor openbaarheid zou geboden kunnen worden door het invoeren van een waarheidskamer voor rechters, naar het voorbeeld van de wrakingskamer. Deze gedachtegang leidde tot een opinieartikel in de NRC van 19 maart 2011 onder de kop: "Of beschuldiging waar is, doet er bij kinderrechter niet toe". Daarmee werd het publieke debat aangezwengeld.
Na enkele kritische reacties in de NRC op het opiniestuk vanuit de jeugdzorgwereld mengde de (toenmalige) nationale ombudsman Brenninkmeijer zich in dit openbare debat met een artikel in het Tijdschrift voor Familie- en Jeugdrecht (FJR). Daarin rekende hij af met de critici uit de jeugdzorgwereld en verklaarde zich "meer [te kunnen] vinden in de zienswijze van Prinsen" over het fundamentele belang van waarheidsvinding. "Hoe moeten professionals in jeugdbeschermingszaken omgaan met feiten, met het vaststellen van feiten, met waarheid en waarheidsvinding?"
Sindsdien zijn de protesten van ouders tegen de valse beschuldigingen regelmatig onderwerp van het publieke debat. Dat debat wordt gevoerd onder de (oneigenlijke) titel 'waarheidsvinding'. 'Oneigenlijk' omdat de kritiek van de betreffende ouders niet gaat over het vinden van de waarheid maar over het uitbannen van onwaarheid.
In december 2011 publiceerde het Landelijk Cliëntenforum Jeugdzorg (LCJ, later opgegaan in het LOC) een brochure gewijd aan het probleem.
Op 8 oktober 2013 werd het amendement Van der Burg (VVD) en Bergkamp (D66) op het (toen nog) ontwerp Jeugdwet voorgesteld, dankzij actie van het LCJ (thans LOC). Daarin werden de raden voor de kinderbescherming en de jeugdzorginstellingen uitdrukkelijk verplicht "de van belang zijnde feiten volledig en naar waarheid aan te voeren".
Op 6 november 2013 organiseerde de Raad voor Maatschappelijke Ontwikkeling (RMO) een debat in De Balie te Amsterdam, over "De toon van het debat". Ondergetekende hield in een bijdrage een pleidooi voor het formeren van een "Waarheidscomité", met tot taak het realiseren van rechtsherstel in al die gevallen van onterechte uithuisplaatsingen.
Op 26 mei 2015 schreef o.a. ZORG+WELZIJN in zijn blog-nieuwsbrief: 'Te veel valse beschuldigingen in de jeugdzorg'. Deze nieuwsbrieven waren geschreven naar aanleiding van het Jaarbericht 2014 2014 van de Inspectie Jeugdzorg.
Op 18 augustus 2015 pleitte Tweede Kamerlid Vera Bergkamp (D66) voor het instellen van een commissie afgesloten jeugdzaken. Die commissie zou helderheid moeten verschaffen in afgeronde zaken waar bij betrokkenen twijfels over de juistheid van beslissingen blijft bestaan.
Tot op de dag van vandaag duren de protesten tegen valse beschuldigingen door de jeugdzorgketen voort. Evenzo wordt het debat, op de agenda gezet door TK-leden Van der Burg (VVD) en Bergkamp (D66), voortgezet in het Parlement.
In de zomer van 2016 werd het initiatief gelanceerd tot oprichting van het Nederlands Advocaten Comité Familie- en Jeugdrecht.
OOO